अकोला दिव्य न्यूज : आजचा युवा वर्ग मैदानी खेळापेक्षा, साहसी खेळ, निसर्ग अभ्यासा कडे आकर्षित न होता. मोबाईल वर इंस्टाग्राम युट्युब, फेसबुक व्हीडिओ रिल मधेच तासनतास व्यस्त आहे.
भूतकाळातील साहसी खेळ हे वर्तमान काळातील युवकांना निश्चित मार्गदर्शक ठरणार ! 13 ऑगस्ट 1983 रोजी अकोल्यात युथ हॉस्टेल असोसिएशनची स्थापना करण्यात आली आणि उद्या बुधवार 42 वर्षे पूर्ण होत असल्याचा निमित्याने…..
आजपासून ४२ वर्षांपूर्वीच्या काळात निसर्ग भ्रमंती, पदभ्रमण,
साहसी सहली आयोजित करणाऱ्या संस्था नव्हत्या. आपल्या मुलांना मुलींना निसर्ग अभ्यासा करिता गिऱ्यारोहण, ट्रॅकिंग, रॅपलिंग, रिव्हर क्रॉसिंग साहसी खेळा साठी कुठे पाठवावे आणि पालकांमध्ये नागरिकांमध्ये समज गैर समज होते.हे वेगळेच! त्यातल्या त्यात विदर्भ खूप मागे होता. हे सर्व साहसी खेळ अकोल्यात सुरु व्हावे. या बाबत जनजागृती होणे काही युवकांना गरजेचं वाटले आणि उदय मालसे यांच्या नेतृत्वात युथ हॉस्टेल असोसिएशनची स्थापना होऊन युवा चळवलीला सुरुवात झाली.
युथ हॉस्टेल असोसिएशनचे अकोला शाखेचे संस्थापक अध्यक्ष स्व.प्रकाश गाडगीळ,कार्याध्यक्ष उदय मालसे, सभासद देवेंद्र तेलकर, राजू भागवत, कैलास अग्रवाल, संजय आगाशे, स्व.मंदा भासोले यांच्या नावाचा उल्लेख करणे आवश्यक वाटते. नेचर स्टडी, निसर्गाचा अभ्यास हसत खेळत कसा करायचा. कमी परिश्रमात साहसी खेळ युवकांना कसे शिकवायचे याचे प्रशिक्षण हिमाचल प्रदेशात, दिल्ली व पुणे येथे जाऊन उदय मालसे, देवेंद्र तेलकर, राजू भागवत नेहरू तारापूर वाला हे घेऊन आले. नंतर त्यांनी अकोला वासियांन साठी अकोला जिल्ह्याच्या आसपास गिऱ्यारोहण ट्रॅकिंग, रॅपलिंग, रिव्हर क्रॉसिंग साठी कमी खर्चात कार्यशाळा घेण्यासाठी सुरवात केली. याला युवक युवतींचा चांगला प्रतिसाद मिळायला लागला. या शिबीरामधुन विद्यार्थी वर्ग स्वावलंबी होत आहे हे लक्षात आलं.
युथ हॉस्टेल असो.ऑफ इंडिया अकोला शाखा ही एक युवा चळवळ असून आंतरराष्ट्रीय स्थरावर युवकांसाठी व्यापक स्वरूपात कार्य करणारी व राजकारणा पासून पूर्णतः अलिप्त असणारी सेवाभावी संस्था आहे. युवकांत निसर्ग बद्दल प्रेम निर्माण करणे आपात्कालीन परिस्थितीमध्ये मदत कार्य करणे.वन्यजीव संरक्षण करणे राष्ट्रीय एकात्मता वृद्धिंग करणे, सामाजिक बांधिलकी म्हणून श्रमदान व धाडसी आयोजन करणे अशा विविध उपक्रमांचे उपक्रमाद्वारे युवकांचे व्यक्तिमत्व घडवण्यासाठी ही संस्था सतत प्रयत्न शील असते.
उदय मालसे यांच्या पुढाकाराने क्रिकेटपटू स्व. अशोक मंकड आणि इतिहास संशोधक प्र. के. घाणेकर यांच्या हस्ते १३ ऑगस्ट १९८३ रोजी अकोला युनिटचे रितसर उद्घाटन झाले. त्यापूर्वीच ९ ऑगस्ट १९८३ रोजी अकोल्यातील निसर्गमित्रांनी मेळघाट जंगलातील सूर्या धबधब्यापासून धारगड महादेवाचे मंदिर आणि तेथून नरनाळा किल्ला असा पदभ्रमणाचा कार्यक्रम केला. स्थापनेनंतर आजपर्यंत अकोला युनिटने कधीच मागे वळून पाहिले नाही. मेळघाटात जेथे दिवसाही कोणी जाऊ धजत नाही अशा ठिकाणी वर्षातून एकदा महादेवाची यात्रा भरते. त्या यात्रेला येणाऱ्या भाविकांना २५ पैशात चहा देण्याचा उपक्रम युनिटने १९८४ पासून सुरू केला. २००५ पर्यंत हा उपक्रम सुरू होता. मेळघाटातील निसर्गाची हानी रोखण्यासाठी वन विभागाच्या सहाय्याने प्लास्टिक निर्मुलनाचे कार्य अकोला युनिट करीत आहे.
१९८६ मध्ये राष्ट्रीय हिमालय पदभ्रमण मोहिमेत अकोल्यातून २५ जणांचा गट सहभागी झाला. तेव्हापासून आजपर्यंत दरवर्षी २५ ते ३० मंडळी या मोहिमेत सहभागी होत असतात. १९८७ साली राष्ट्रीय हिमालयीन पदभ्रमण मोहिमेत अकोला युनिटतर्फे पहिला कॅम्प लीडर पाठविण्यात आला. तेव्हापासून आजपर्यंत अकोला युनिटचे अनेक सदस्य कॅम्प लीडर म्हणून भूमिका बजावित आहेत. सन १९९३-९४ आणि १९९६ या वर्षात महाविद्यालयीन एनसीसी कॅम्पमध्ये, युनिटतर्फे ॲडव्हेंचर टेनिंग कार्यक्रम घेण्यात आला. १९९८ मध्ये उदय मालसे यांच्या नेतृत्वाखाली ९ सदस्यांनी भारतीय सीमेवरील लेहपर्यंतच्या मोटार सायकल मोहिमेत यशस्वी सहभाग घेतला.
मलसे याच्या नेतृत्वात 27 जुलै 1998 ला अकोला ते लेह प्रवास अकोला युनिटतर्फे सन २००० मध्ये ७ दिवसांचा राज्यस्तरीय मेळघाट जंगल कॅम्प घेण्यात आला होता. सन २००१ पासून दरवर्षी राजू भागवत व देवेंद्र लेकर यांच्या मार्गदर्शनाखाली २५ ते ३० मुलांचा गट नेचर स्टडीकरिता जात असतो.
३० मार्च २००३ रोजी अकोला शहरामध्ये आलेल्या अस्वलाला जेरबंद करण्यासाठी राजू भागवत व देवेंद्र तेलकर यांनी अकोला वन विभागास मोलाचे सहकार्य केले. २५ डिसेंबर ते २९ डिसेंबर २००३ या कालावधित जागतिक मराठी चेंबर ऑफ कॉमर्स अॅन्ड इंडस्ट्रिज यांनी आयोजित केलेल्या प्रदर्शनात अकोला युनिटने स्टॉल लावून निसर्ग संवर्धनासाठी जनजागृती केली.
सन २००५ पासून अकोला युनिट मेळघाटाच्या कुशीतील गुल्लघाट येथे ३ दिवसांच्या नेचर स्टडी कॅम्पचे आयोजन करीत असते. ज्ञानगंगा अभयारण्यात, खामगाव रोटरी क्लबच्या सभासदांसाठी युनिटच्या सदस्यांनी रॅपलींग, ट्रेकिंग व रिव्हर क्रॉसिंगची प्रात्यक्षिके आयोजित केली होती.
अखिल भारतीय कृषी प्रदर्शनात पी.के.व्ही येथे शेतकरी व विद्यार्थ्यांना माहिती देण्यासाठी अकोला युनिटतर्फे स्टॉल उभारण्यात आला होता. पाताळपाणी पदभ्रमणाला जाताना अकोला- खंडवा रेल्वे मार्गावर दरड कोसळल्याने रेल्वेचे इंजीन नादुरूस्त झाले होते. तेव्हा रात्र असूनही सदस्यानी इंजीनची तात्पुरती दुरूस्ती केली. भूकंप काळात लातूरला ६ सदस्यांनी ७ दिवसपर्यंत मदत कार्य केले. अशा अनेक सामाजिक कार्यात अकोला युनिट सदैव अग्रेसर असते. तत्कालीन जिल्हाधिकारी श्रीकर परदेशी यांच्या सहकार्याने जानेवारी २००८ व २००९ या वर्षात नरनाळा महोत्सवाचे आयोजन केले. निवास व्यवस्था, नरनाळा किल्ल्याविषयी माहिती, वन्यजीवांची माहिती आदी गोष्टींकडे विशेषत्वाने लक्ष देऊन यजमानाची भूमिका बजावली. हा महोत्सव यशस्वी करण्यात देवेंद्र तेलकर, शरद भागवत, उदय मालसे, मंदा बालोसे, राजु भागवत, ललित शिंदे यांनी परिश्रम घेतले.
९ ऑगस्ट २००९ रोजी अकोला युनिटला २५ वर्षे पूर्ण झाल्याबद्दल राष्ट्रीय कार्यालयाचे उपाध्यक्ष मुकेश शुक्ला, महाराष्ट्र राज्य शाखेचे तात्कालीन अध्यक्ष माधव सोमणी, तात्कालीन उपाध्यक्ष रमाकांत किणी, कार्याध्यक्ष हृषिकेश यादव, अकोल्याचे जिल्हाधिकारी श्रीकर परदेशी यांच्या उपस्थितीत रजत महोत्सवी कार्यक्रम संपन्न केला.
अकोल्याजवळील मेळघाटमध्ये तसेच काटेपूर्णा अभयारण्य, ज्ञानगंगा अभयारण्य येथे एनसीसी हरित सेना, शालेय विद्यार्थी, ज्येष्ठ नागरिक आणि सर्वसामान्य नागरिक यांच्यासाठी ट्रेकिंग, रॅपलिंग, रिव्हर / व्हॅली क्रॉसिंग, बर्ड वॉचिंग यासारखे एक-दोन दिवसांचे कार्यक्रम वर्षभर सुरू असतात. याशिवाय दरवर्षी वृक्ष लागवड व संवर्धन, जंगल संवर्धन, प्लास्टिक निर्मुलन, वन्यजीव संवर्धन, राष्ट्रीय एकात्मता, श्रमदान, धाडसी मोहिमांचे आयोजन, आपत्कालीन मदतकार्य असे विविध उपक्रम अकोला युनिट राबवित असते.
जिल्हा पर्यटन विकास समिती, निसर्ग संवर्धन परिषद, जिल्हा नियोजन समिती, जिल्हा आपत्ती व्यवस्थापन या समितींमध्ये अकोला युनिटचे अनेक कार्यकर्ते सभासद म्हणून घेतले गेलेले आहेत. ट्रेकिंग व इतर सामाजिक कार्यात अकोला युनिट नेहमीच अग्रेसर राहिले आहे.
